İçindekiler
Akıllı Lens Nedir?
‘Akıllı lens’ olarak bilinen lensler göz içerisine yerleştirilen çok odaklı lenslerdir. Standart lensler, tek odaklıdırlar. Tek odaklı lensler kendisi üzerine gelen ışığı tek bir odak noktasına odaklamaktadırlar. Bu odak noktasında ilgili nesnenin görüntüsü çok net bir şekilde oluşur. Odak noktasının ilerisine ve gerisine doğru gidildikçe görüntü bulanıklaşır. İşte tek odaklı lenslerle ilgili görme sorunu buradan kaynaklanmaktadır. Göz içerisine tek odaklı bir lens yerleştirildiğinde uzak ya da yakından birini net görür, diğerini ise bulanık görür. İşte akıllı lenslerin anlamı burada ortaya çıkmaktadırlar.
Göz içerisine yerleştirilen bir lensin hem uzağı, hem orta mesafeyi hem de yakını gösterebilmesi için ışığı 3-farklı odak noktasına odaklayabilmesi gerekmektedir. İşte bu tip merceklere ‘çok odaklı lens’ ya da ‘multifokal lens’ adı verilmektedir. Halk arasında ise bu tip lenslere ‘akıllı lens’ adı verilmektedir. Dolayısıyla ‘akıllı lens’ olarak bilinen lensler göz içine kalıcı olarak yerleştirilen ve kişinin hem uzağı hem de yakını görmesini sağlayan göz içi lenslerdir. Akıllı lens ameliyatları son yıllarda çok sık uygulanan ameliyatlar haline gelmiştir.
Akıllı Lenslere Neden İhtiyaç Duyulur?
Gözümüzün içinde doğuştan mevcut doğal bir lens bulunmaktadır. Uzağa bakarken doğal lens sabit bir kırma gücüne sabittir. Yakına bakarken ise şekil değiştirerek lensin bombeliği artar ve bu da lensin kırıcılığını artırır. Bu şekilde kişinin yakını net görmesi de sağlanmış olur. Buna gözün uyum mekanizması adı verilir. Doğal lens esnektir ve bu sayede yakına bakışta şekil değiştirebilmektedir. Sağlıklı bir kişinin hem uzağı hem de yakını net görebilmesi için lensin esnek olması ve şekil değiştirebilmesi zorunludur.
Doğal lens bebeklik ve çocukluk yaşlarında en esnek dönemdedir. Yaş arttıkça lensin esnekliği azalır. Lensin esnekliğinin azalması yakına bakarken ortaya çıkması gereken şekil değişikliği miktarının azalmasına neden olur. 40 yaş bu anlamda bir dönüm noktası sayılabilir. 40 yaşlarında lensin esnekliğindeki azalma kritik bir seviyeye ulaşır. Kişi artık yakına baktığında lenste ortaya çıkan şekli değişikliği yakını net bir şekilde görmeye yetmemeye başlar. Yaş arttıkça bu durum da da ağırlaşır. Yaklaşık 45 yaşlarında kişi artık okumada zorlanmaya başlar. İşte akıllı lens bu aşamada anlam ifade etmeye başlamaktadır.
Akıllı Lensler Nasıl Çalışır?
Gözümüzdeki doğal lens uzağa baktığımızda kendi üzerine gelen ışığı retina üzerine odaklar ve uzağı net görürüz. Yakına baktığımızda ise lensin şeklinde değişiklik olur ve ışık kırıcılığı artar. Bu da yakını net bir şekilde görmemize neden olur. Bu nedenle aslında uzağa bakarken yakını bir miktar bulanık görürüz. Ancak gözün kırıcılık gücündeki bu değişim o kadar hızlıdır ki bu bulanık görmeyi algılamayız.
Akıllı lenslerin üzerinde farklı kırıcılık güçlerine sahip halkasal kısımlar vardır. Bu halkasal yapıların her biri ışığı uzak, orta veya yakına odaklarlar. Bu şekilde akıllı lensler hem uzağı, hem de orta ve yakın mesafeyi iyi görmemize neden olurlar.
Kullanım Alanları Nelerdir?
Akıllı lenslerin iki kullanım alanından bahsedilebilir.
Bunlardan birincisi katarakt ameliyatıdır. Katarakt, göz içinde bulunan doğal lensin saydamlığını kaybetmesidir. Bunun sonucunda kişinin görmesi azalır. Katarakt ameliyatında doğal lens alınır ve yerine yapay bir göz içi merceği yerleştirilir. İşte akıllı lens bu mercek tiplerinden bir tanesidir.
İkinci kullanım alanı ise 45-50 yaşlarını geçmiş kişilerde yakını görme sorunudur. Bu kişilerde yakını görmenin temini amacıyla akıllı lensler kullanılabilmektedir.
Akıllı Lens Çeşitleri Nelerdir?
Standart lensler tek odaklı lenslerdir.
Akıllı lensler ise 2-odaklı ve 3-odaklı olmak üzere iki başlık altında değerlendirilebilmektedir. İki odaklı akıllı lens, bifokal lens olarak ta isimlendirilmektedir. 3-odaklı akıllı lens ise trifokal lens olarak adlandırılmaktadır.
Bifokal akıllı lensler görüntüyü uzak ve yakına odaklamaktadırlar. Trifokal lens ise görüntüyü uzak, orta ve yakın mesafeye odaklamaktadırlar.
Akıllı Lens Operasyonu Nasıl yapılır?
Akıllı lens operasyonu akıllı lensin göz içerisine yerleştirilmesi işlemidir. Akıllı lens operasyonu fakoemülsifikasyon adı verilen yöntemle yapılmaktadır. Aslında bu yöntem katarakt ameliyatında uygulanan yöntemin aynısıdır.
Akıllı lens operasyonunda göz içinde bulunan doğal lensin ön kabuğunda dairesel bir alan çıkarılır. Daha sonra lensin çevresi ile merkezi kısmı arasına bir miktar sıvı enjekte edilir. Bu şekilde iki kısım birbirinden ayrılır. Fakoemülsifikasyon cihazının elciği göz içine sokularak doğal lensin merkezi parçalanır ve aspire edilir. Daha sonra lensin çevre kısmı göz dışına alınır. Geriye lensin sadece kabuk kısmı ve ortasındaki boşluk kalır. Bu boşluk viskoelastik madde adı verilen yer tutucu bir madde ile doldurulur.
Akıllı lens katlanabilir bir lenstir. Katlandıktan sonra bir çeşit enjektöre yerleştirilir. Bu enjektörün ucu göz içine sokulur ve akıllı lens, lens cebi içine enjekte edilir. Lens göz içinde açılır. Viskoelastik materyal göz dışına alınır ve operasyona son verilir.
Ameliyat Sonrası Dikkat Edilmesi Gereken Noktalar Nelerdir?
Akıllı lens operasyonundan sonra hasta yaklaşık 1 saat dinlendikten sonra hastaneden çıkarılır. Hasta evine gidene kadar 2-3 saat kadar gözünü kapalı tutar. Eve gidince gözünü açar. Damlaları damlatmaya başlar. Damlalar mutlaka hekimin önerilerine uygun olacak şekilde damlatılmalıdır. Hasta ilk 3 gün gözüne bastırmamalıdır.
Ameliyattan sonra hasta ilk 5 gün boyunca gözüne su temas ettirmemelidir. İlk 3-4 gün yüzüstü yatmamalıdır. Ameliyattan sonra 1. gün doktorunuz tarafından kontrol edilmesi gerekmektedir. 1. ayda ve 6. ayda rutin kontroller tekrarlanmaktadır.
Ameliyatın Riskleri Nelerdir?
Akıllı lens operasyonlarında karşılaşılması muhtemel riskler ile katarakt ameliyatında karşılaşılabilecek riskler aynıdır. Tek tek anlatılmaya çalışıldığında çok sayıda risk vardır. Ancak deneyimli bir hekimin ellerinde bu riskler çok düşüktür.
Ameliyat esnasında hastanın göz yapısından, genel sağlık durumundan ve hekimin deneyim eksikliğinden kaynaklanabilecek riskler bulunmaktadır. Ameliyat sonrasında ise en korkulan risk göz içinin enfeksiyonudur. Ancak uygun sterilizasyon koşullarında yapılan bir operasyonda bu risk son derece düşüktür. Doç. Dr. Fatih Çakır Gündoğan, bu yazıyı yazdığı tarihe kadar 20 yıllık meslek hayatında bu komplikasyon ile karşılaşmamıştır.
Akıllı Lenslerin Avantajları Nelerdir?
Akıllı lenslerin en temel avantajı kişinin hem uzakta hem de yakında gözlükten bağımsız hale gelmesidir. Özellikle ameliyat öncesinde yüksek dereceli gözlük kullanan kişiler bu durumdan çok memnun kalmaktadırlar.
Akıllı Lenslerin İstenmeyen Etkileri Var mıdır?
Evet, vardır. Akıllı lenslerde iki temel istenmeyen yan etki bulunmaktadır. Akıllı lensler kendi üzerine gelen ışığı üç kısma bölmektedir. Bir kısmı uzağa, bir kısmı orta mesafeye ve kalan kısmı ise yakına odaklanmaktadır. Bu durum kontrast azalması adı verilen görüntü kalitesinin bir miktar azalmasına neden olabilmektedir. Kontrast azalması her hasta tarafından fark edilen bir durum değildir. Özellikle yoğun kataraktı olan kişiler akıllı lens yerleştirildikten sonra bu konuda çok fazla şikayetçi olmamaktadırlar.
Akıllı lenslerle ilgili ikinci sık görülen yan etki ise disfotopik şikayetlerdir. Disfotopik şikayetler ışıkların etrafında hale görme, ışıklarda kuvvetli parlamalar ve yansımalar gibi şikayetlerdir. Bu gibi şikayetler operasyondan sonraki dönemde daha sık görülmektedir. Ancak aylar geçtikçe hastalar bu durumdan genellikle daha az şikayetçi olmaktadırlar. Bu duruma nöroadaptasyon adı verilen beynin yeni duruma adaptasyon süreci de katkıda bulunmaktadır.
Akıllı Lens Fiyatları
Akıllı lens ameliyatı fiyatları çok farklılıklar arz etmektedir. Farklı firmaların farklı özelliklere sahip akıllı lensleri bulunmaktadır. Akıllı lens fiyatları ayrıca ameliyatı yapan hekim ve ameliyatın yapıldığı hastaneye göre de değişebilmektedir.
Şubat 2024 tarihi itibariyle akıllı lens ameliyatı fiyatlarının tek gözde 24000-40000 TRY olduğundan bahsedilebilir. Bu ücret yukarıdaki faktörlere göre büyük oranda değişebilen bir minimum fiyattır.
Akılllı Lens Ameliyatı Kimlere Uygulanır?
Akıllı lens ameliyatı bu ameliyatı isteyen herkese uygulanamaz. Öncelikle şunu belirtelim ki mükemmel lens henüz üretilebilmiş değildir. Her lensin olumlu ve olumsuz yanları mevcuttur. Akıllı lens kişinin hem uzağı hem yakını görmesini sağlamaktadır. Ancak bunu yaparken göze giren ışık miktarını üçe bölmektedir. Işığın bir kısmı uzağa, kalanı ise orta ve yakın mesafeye odaklanmaktadır. Bu da görüntü kalitesinin biraz azalmasına neden olmaktadır. Bu nedenle akıllı lens ameliyatı yapılacak hastanın bu konuda deneyimli bir doktor tarafından özenle seçilmesi gerekmektedir.
Akıllı lens ameliyatı özellikle hipermetrop ve 50 yaş üzerindeki kişilerde iyi sonuçlar vermektedir. Bunun yanında kişinin katarakt da varsa bu durumda da hastalar mutlu olmaktadır. Bunun yanında uzak görmede herhangi bir sorunu olmayan ve 45 yaşlarına geldiği için sadece yakını bulanık görmeye başlayan kişilerde yakın görmeyi düzeltmek için akıllı lens ameliyatı önermiyorum.
Akıllı Lens Kimlere Uygulanmamalıdır?
İster akıllı lens olsun ister standart lens olsun gözde ışık saçılmasına neden olabildiği için ameliyattan sonra ışıklardan rahatsızlığa neden olabilirler. Bu ihtimal akıllı lens ameliyatlarından sonra daha yüksek ihtimaldir. Bu ameliyatlardan sonra ışıklarda uzama ve ışık etrafında genişlemeler görülebilir. Bu şikayetler genellikle zamanla azalmaktadır.
Bu şikayetler akıllı lenslerde daha sık ve şiddetli olduğundan dolayı akıllı lens ameliyatlarının uzun yol şoförlerinde yapılması çok önerilmemektedir. Bunun yanında ressamlar ve pilotlarında akıllı lens için uygun olmadıkları düşünülmektedir.
Akıllı Lens Ameliyatı Kayseri
Akıllı Lens Kayseri denildiğinde ilk akla gelen doktorlardan biri Doç. Dr. Fatih Çakır Gündoğan’dır. Doç. Dr. Fatih Çakır Gündoğan Kayseri’de en fazla akıllı lens ameliyatı yapan doktorlardan biridir.